Door het geloof alleen

19 die werken doen, maar het tegenovergestelde. Met dit mooie, alledaagse voorbeeld zet Paulus de zaken van de wet, de vrije wil en de natuur zo helder uiteen, dat het niet helderder voorgesteld had kunnen worden. Iedereen kan hieruit op een eenvoudige manier de betekenis, het doel en het werk van de wet opmaken, evenals de kracht en de aard van onze natuur. Want aan deze knaap zien wij twee dingen. Het eerste is dat hij door die vrees en het toezicht van de tuchtmeester bewaard wordt voor veel kwaad dat hij anders gedaan zou hebben; hij zou zich aan een vrij en losbandig leven hebben overgegeven. Het tweede is dat hij in zijn hart de tuchtmeester, die zijn wil afremt, steeds meer gaat haten. En dan staat het er met hem als volgt voor: hoe strenger hem het kwade uiterlijk verboden wordt, hoe weerspanniger hij in zijn hart tegenover de gebieder wordt. Zijn leven staat als het ware op een weegschaal: zoveel als de zonde uiterlijk afneemt, neemt zij innerlijk toe. Gaat het ene weegschaaltje omhoog, dan gaat het andere naar beneden. Dat zien wij ook in het dagelijks leven: wanneer jongens die het allerstrengst zijn opgevoed de vrijheid krijgen, worden ze veel erger dan degenen die niet zo streng zijn opgevoed. Met verboden en straffen kan men de natuur nauwelijks helpen. Daarvoor is veel méér nodig.