Leven als gasten en vreemdelingen

17 Wat verliezen uw wetten, die op hun eigen domein (nl. in de rechtsstaat) toch de absolute macht hebben, erbij, indien zij gehoordwordt? Of zal hunmacht des te trotser zijn, indien zij dewaarheid zelfs zonder verhoor oordelen? Maar indien zij haar zonder verhoor veroor- delen, zullen zij, behalve het odium [hatelijke] van onrechtvaardigheid, ooknog terecht deverdenkingvan enigmedewetenop zich laden, dat zij namelijkdatgene niet willen horen wat zij, als zij het zouden horen, niet zouden kunnen veroordelen. (Apologeticum 1.3) Als we Tertullianus lezen, valt ons op dat hij de dingen vaak anders formuleert dan wij gewend zijn. Dat heeft te maken met de afstand van vele eeuwen die ons van hem scheidt. Maar er is ook nog een andere reden: in het klassieke Latijn kondendevroegechristenensomsgeenwoordenvindenom hun geloof te verwoorden. Bij Tertullianus is de worsteling met de taal merkbaar. Met zijn fijn gevoel voor taal heeft hij verschillende nieuwe theologische termen gesmeed, met name rond de leer van de Drie-eenheid. Zijn precieze formuleringen, de door hem gebruikte probleemstellingen enzijnwoordgebruikhebbeneendiepgaande invloedgehad op de dogmatiek. L